بدون یک تحول فکری عمیق در جامعه ایران هیچ تغییر مثبتی رخ نخواهد داد


۱۳۸۸ دی ۹, چهارشنبه

باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا در واکنشی شدید به خشونت های حکومتی در قبال تظاهرات مسالمت آمیز ایرانیان، سرکوبی ها را محکوم کرده است
۱۳۸۸/۱۰/۰۹

پارسا شمس

باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا در واکنشی شدید به خشونت های حکومتی در قبال تظاهرات مسالمت آمیز ایرانیان، سرکوبی ها را محکوم کرده است.

این در حالی است که آقای اوباما پیشتر و در سخنرانی های قبلی خود، خواستار حل مسائل میان ایران و آمریکا شده بود و ممکن است این اظهارنظر، نشانی از تغییرات سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران باشد.

باراک اوباما از ابتدای ریاست جمهوری خود، به گفتوگو با ایران و حل مشکلات میان واشینگتن و تهران سخن گفته بود و حتی چندین روز طول کشید تا او نهایتا با لحنی معتدل به انتخابات خرداد ماه در ایران واکنش نشان داد.


در همین زمینه:

عباس میلانی به رادیو فردا می گوید: «ما در قرن بیست و یکم زندگی می کنیم. یعنی در قرنی که همه شهروند یک دنیا هستیم. هیچ دولتی در هیچ جای دنیا مالک مطلق سرنوشت مردمش نیست. همین رژيمی که الان به آمریکا میگوید که چرا ابراز نگرانی از وضعیت حقوق بشر در ایران می کنید، وقتی که مسلمان ها را در اروپای شرقی می کشتند، آمریکا را به عدم دخالت متهم می کرد.»

گفت و گو با میلانی را بخوانید

اما این بار، اوباما با واکنشی شدید، سرکوب مردم در ایران را محکوم کرده است. رئیس جمهوری آمریکا حتی نظام جمهوری اسلامی را به دلیل آنچه، «مقابله شدن با مشت آهنین و بیرحمی، حتی در روزهای مذهبی» خواند، مورد انتقاد قرار داد.

آیا ممکن است سیاست خارجی آقای اوباما هم پس از این موضعگیری و در قبال ایران تغییر کند؟

پیشتر، آمریکا تا پایان سال جاری میلادی که ساعاتی به پایان آن باقی است، به ایران مهلت داده بود تا پاسخ قطعیاش را به پیشنهادهای غرب در باره برنامه هسته ای خود بدهد. مهلتی که ایران آن را رد کرده است.

رسول نفیسی،
استاد دانشگاه در آمریکا معتقد است آمریکا قصد داشت با ایران مماشات کند تا با گفتوگو مسئله هسته ای را حل کند و به همین دلیل حتی آقای اوباما پس از انتخابات، نسبت به وقایع ایران اظهار نظر نکرد، اما دو موضوع باعث شد لحن آمریکا عوض شود.

رسول نفیسی، استاد جامعه شناسی در دانشگاه استریر واشینگتن در باره این دو موضوع می گوید: «اول این که به هر حال ایران به توافق ژنو تن در نداد، ضمن این که جنبش مردمی در ایران قوت گرفت و دیگر کمتر دولتی می تواند رابطه دیپلماتیک با ایران داشته باشد، اما از این مسائل سخنی نگوید و از این رو اگر آقای اوباما به این مسائل اشاره نمیکرد، هم به لحاظ داخلی و هم به لحاظ خارجی با مشکل مواجه می شد.»

آیا زبان جدید، می تواند نشانه ای از سیاستی جدید هم باشد؟

پیش بینی آقای نفیسی این است که درآینده نزدیک، آمریکا کماکان خواهان حل مسائل با ایران از استفاده از دیپلماسی خواهد بود، اما تاکید بیشتری بر مسئله حقوق بشر خواهد داشت.

رسول نفیسی می گوید: « آمریکا مسئله مذاکره با ایران را هیچگاه کنار نگذاشته اما با پایان سال جاری میلادی مسائل دیگری پیش می آید و با پایان مهلت یاد شده در مسئله هسته ای، شاهد لحن تندتری از طرف کاخ سفید واشینگتن، خواهیم بود.»

در این جا این مسئله پیش می آید که آیا واکنش باراک اوباما مسئله ای بر ایران یا وضعیت حاکم بر ایران خواهد گذاشت؟ آقای نفیسی می گوید نظام جمهوری اسلامی در وضعیتی است که با تحلیل خود، هرگونه مماشات را نشانه ضعف می داند و از این رو سیاست خود را تغییر نمی دهد.

وی می گوید: « به نظر نمی رسد نظام حاکم (در ایران) به این مسئله واکنشی نشان دهند و لذا توجهی به مسائل خارجی نخواهند کرد و حتی به لحاظ داخلی به هیچ مرزی خود را بسته نمیداند و از این رو دولت ایران را در حال حاضر، فقط به حفظ خودش در هر حالتی فکر می کند و با این تحلیل غلط که هرگونه مماشات نشانه ضعف خواهد بود، این مسیر را ادامه می دهد.»

واکنش تند باراک اوباما و دیگر دولت ها به سرکوبی و خشونت های حکومتی در ایران، با واکنش تند حکومت ایران نیز روبه رو شده است.

وزیر خارجه ایران، بریتانیا را تهدید به «خوردن تو دهنی» کرده است و رئیس مجلس ایران نیز خطاب به باراک اوباما گفته است: «ستایش های شما از این گروه هم آبروی شما را می برد و هم پسزمینه این عده ضددین را بهتر نشان می دهد.»

دروری دایک از سازمان عفو بین الملل در لندن، از حرکت آقای اوباما و موضعی که گرفته حمایت می کند، هرچند تاکید دارد فعالان حقوق بشر هم نیازمند این حمایت ها هستند اما نه به گونهای که، به ضرر آنها تمام شود.

عفو بین الملل می گوید، نظام جمهوری اسلامی به جای انجام به تعهدات بین المللی خود، گویی آن را فراموش کرده است. دروری دایک از سازمان عفو بین الملل در لندن، به رادیو فردا می گوید: «متاسفانه مثل این که (دولت ایران) حتی قول هایی که به مردم داده را فراموش کرده است.»

در همین زمان سازمان عفو بین الملل از رهبری جمهوری اسلامی، علی خامنه ای خواسته به نیروهای امنیتی و پلیس دستور دهد از خشونت استفاده نکنند و همچنین، از نیروهای بسیجی و سپاه پاسداران بخواهد در تظاهرات حضور نیابند، چرا که حضور آن ها، به وخیمتر شدن اوضاع و از دست رفتن جان مردم منتهی می شود.

تازه ترین واکنش عفو بین الملل در راستای واکنش آمریکا و کشورهای دیگر به موج تازه خشونت ها در ایران صورت می گیرد.

اما در میان "سیاستمداران" غرب، این تنها کشتار شهروندان ایرانی نیست که به واکنش ها دامن زده است؛ حقوق بشر و برنامه اتمی تهران، در کنار هم هر روز بیشتر و بیشتر در بیانیه ها و واکنش های کشورهای غربی مطرح می شود.

به هر حال، نوع سیاست غرب و آمریکا نسبت به ایران، با توجه به مهلتی که برای مسئله هسته ای مشخص شده بود، به زودی و با شروع سال جدید میلادی، روشنتر خواهد شد. آیا غرب، سیاستی تازه در پی می گیرد؟ این موضوع البته به واکنش ایران نیز بستگی دارد. هر چند تا همینک نشانی از عقب نشینی در رفتار مقام های ایرانی مشاهده نشده است. روز عاشورا خشونت های حکومتی بار دیگر تشدید شد و بار دیگر نیروهای امنیتی معترضان ایرانی را کشتند و در برنامه اتمی نیز، تهران موضوع «مهلت زمانی» را رد کرده است.